به قدرت رسیدن ابراهیم رئیسی و جایگزینی با حسن روحانی، مذاکرات بین ایران، ایالاتمتحده و قدرتهای جهانی را برای بیش از دو ماه به بنبست کشانده و هیچ پایان مشخصی در انتظار نیست.
به گزارش واحد ترجمه «شبکه رسانهای بیان»، به نقل از جروزالم پست، ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری جدید ایران، هفته آینده ۱۲ مرداد آغاز به کار میکند؛ اگرچه انتظار میرود انتقالها تا اواسط مرداد ادامه یابد.
رهبر رژیم ایران، آیتالله علی خامنهای همچنان در کشور به ویژه در مورد موضوعات مهم راهبردی مانند مذاکرات هستهای حرف آخر را میزند. بااینحال، خامنهای از رئیسی برای رئیسجمهور شدن بسیار حمایت کرد و با توجه به اینکه 82 سال دارد و در سالهای اخیر دارای مشکلات سلامتی شده است، انتخاب رئیسی به عنوان جانشین وی شایعه مطرح است.
مقامات آمریکایی و ایرانی هر دو در مورد اینکه آیا مذاکرات هستهای پس از به قدرت رسیدن رئیسی دوباره آغاز میشود یا ممکن است چندین ماه طول بکشد یا حتی رئیسی خواستار امتیازات جدیدی بشود و مذاکرات به پایان برسد، پیامهای نامشخصی دادهاند.
به نظر میرسد مذاکرات در وین پس از چندین کشمکش در ماههای فروردین و اردیبهشت پیشرفت چشمگیری داشته است.
اما در تاریخ 21 مه (۳۱ اردیبهشت)، توافق بین آژانس بینالمللی انرژی هستهای و ایران برای ادامه بازرسیهای هستهای منقضی شد و هیچیک از مذاکرات هستهای پس از آن تاریخ به پیشرفتی نرسید.
روحانی به طور علنی جناح تندرو را [که] رئیسی [متعلق به آن است] متهم به جلوگیری از توافق با آمریکا کرده است که به گفته وی میتوانست قبل از پایان هشت سال و دو دوره ریاست جمهوری وی به دست آید.
در همین حال، رئیسی هم قبل و هم پس از انتخاب خود، آمادگیاش را برای بازگشت تهران به محدودیتهای توافق هستهای 2015 برجام را اعلام کرد؛ اما به مواضع خاص ایالاتمتحده در این زمینه پاسخی نداده است.
بر اساس گزارش صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، خامنهای روز چهارشنبه گفت: «آمریکاییها کاملاً بزدلانه و بدخواهانه رفتار کردند.»
وی افزود: «آنها یک بار با خروج از توافق هستهای بدون هیچ هزینهای آن را نقض کردند. اکنون آنها به صراحت میگویند نمیتوانند تضمینی بدهند که دیگر چنین اتفاقی رخ ندهد.»
مقامات ایرانی مکرراً از آمریکا درخواست کردهاند که به خاطر خروج این کشور از توافق در سال 2018 تضمین بدهند که در آینده چنین خروج یکجانبهای رخ نخواهد داد.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایالاتمتحده در پاسخ گفت که دولت رئیسجمهور جو بایدن «در پیگیری مسیر دیپلماسی معنیدار برای دستیابی به بازگشت متقابل به توافق، صادق و ثابتقدم بوده است.»
ایالاتمتحده ارائه ضمانتنامههای موردنظر به تهران را رد کرده است، در عوض بر باز گذاشتن گزینههای خود برای فشار آوردن جمهوری اسلامی به توافق «طولانیتر و قویتر» پس از بازگشت به برجام تمرکز کرده است.
رئیسی متولد آذر 1339 در شهر مشهد است. از اوایل 1357 وی به مجموعهای از سمتها در سیستم قضائی منصوب شده است، از جمله دادستان تهران، رئیس دفتر بازرسی کل مقام قضائی، معاون اول رئیس دادگستری و دادستان کل کشور.
رئیسی به دلیل دست داشتن در اعدامهای دستهجمعی زندانیان سیاسی در سال 1367 با جناح اصلاحطلبان ایرانی مشکل داشته و دارد.
وی در سال 94 از سوی مقام رهبری به عنوان رئیس بنیاد آستان قدس رضوی در مشهد منصوب شد؛ بنیادی قدرتمند که اعتبارهای مهم اسلامی، طیف وسیعی از داراییها و بودجههای کلان را کنترل میکند.
علاوه بر این پستها، رئیسی به عنوان عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و نایبرئیس مجلس خبرگان که وظیفه نظارت بر فعالیت رهبر عالی انقلاب را بر عهده دارد، جانشین وی را تعیین میکند و حتی در صورت عدم صلاحیت وی را از مقام خود برکنار میکند نیز مشغول به کار است.
رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 به روحانی باخت؛ اما برای بار دوم با بازگشت قوی در ژوئن گذشته مخصوصاً با رد صلاحیت شدن دو مدعی احتمالی به محبوبترین گزینه تبدیل شد.
اسرائیل سعی کرده از تصویر سختگیرانه رئیسی و دخالت گذشته او در اعدامهای دستهجمعی برای تضعیف اعتماد به ایران در زمینه مسائل مربوط به برجام استفاده کند.