روزی که روزنامه «کیهان» وابسته به بیت علی خامنهای در مطلبی مدعی شد که «طالبان تغییر رویه داده و دیگر مانند سابق سر نمیبرد»، شهروندان ایرانی و حتی برخی ناظران سیاسی از این ادعای کیهان که میتوان آن را موضع غیررسمی جمهوری اسلامی دانست، حیرت کردند؛ اما گزارشهایی که به دست شبکه رسانهای بیان رسیده، نشان میدهد تغییر رویکرد رژیم ایران در برابر گروه طالبان و حمایت از آن مربوط به امروز و دیروز نیست، بلکه از سال 1395 خورشیدی آغاز شده است.
به گزارش «شبکه رسانهای بیان» محمدجواد ظریف چپ و راست اعضای ارشد طالبان را به کاخ وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی دعوت میکند و تحت عناوین ادعاییِ «رایزنی برای صلح در افغانستان» و «گفتوگوهای صلح»، به هماهنگی کارها با این گروه میپردازد. تصاویر ظریف با اعضای اصطلاحاً «سیاسی» طالبان که در فضای مجازی منتشر شده، تعجب هرکسی را که شناخت اندکی از این گروه داشته باشد، برمیانگیزد؛ افرادی با ظاهری عجیب که ایرانیها را به یاد افغانستانِ قبل از حمله نظامی آمریکا میاندازد.
جمهوری اسلامی حالا با این گروه که دستش به خون هزاران انسان بیگناه آلوده است، متحد شده تا به زعم خودش آمریکا را از افغانستان بیرون و شبه نظامیانش را جایگزین کند. گزارشهای موثقی هم که به دست شبکه رسانهای بیان رسیده این موضوع را تائید میکند. منابع شبکه بیان میگویند «علی شمخانی، دبیر شورای علی امنیت ملی و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه به عنوان نمایندگان رهبر رژیم ایران از سال 1395 با اعضای بلند پایه طالبان به طور مرتب دیدار و گفتوگوهای مفصلی را درباره همکاری و توسعه روابط سیاسی و نظامی داشتهاند.»
در گزارش دیگری که به دست شبکه بیان رسیده و دو مقام مطلع جمهوری اسلامی نیز آن را تائید کردهاند، آمده است «یکی از مقامات ارشد طالبان مرتب با علی خامنهای در تماس است. خامنهای در یک دیدار مستقیم، به این عضو ارشد طالبان تذکر داده است: «بزرگترین اشتباه شما حمایت علنی از اسامه بنلادن، سختگیریهای شدید و بیمورد بر مردم و ایجاد ناامنی در مرزهای ایران با افغانستان بوده است.»
دو مقام ایرانی که این گزارش را تائید کردهاند، میگویند حسین شریعتمداری، نماینده خامنهای در روزنامه کیهان در جریان «برخی موارد رد و بدل شده میان رهبر رژیم ایران با طالبان قرار دارد و با اطلاع قبلی از مواضع علی خامنهای، در روزنامهاش از گروه طالبان حمایت رسانهای میکند.»
در مطلبی که در شماره پنجم تیر روزنامه کیهان منتشر شده، آمده است «… نیروهای طالبانی که امروز از آن حرف میزنیم، اولا نیروی یکدست و هماهنگی نیست. ثانیا، با طالبانی که میشناختیم و مثلا سر میبرید، تفاوتهایی کرده است. طالبان این تغییر رویه را رسما نیز اعلام کرده است.»
اما رابطه با طالبان و حمایت رژیم ایران از این گروه، منتقدانی هم دارد. طی روزهای گذشته برخی چهرههای سیاسی از جمله لطفالله صافی گلپایگانی، مرجع تقلید ساکن قم از حمایت کورکورانه جمهوری اسلامی از طالبان انتقاد کردهاند. صافی گلپایگانی با انتشار بیانیهای، ضمن یادآوری سابقه «شرارت، قتل و آدمکشی طالبان»، هشدار داده که «سکوت جهانیان» در قبال این گروه، موجب «پشیمانی و ندامت در آینده» خواهد شد.
انتقاد این مرجع تقلید در حالی است که دولت حسن روحانی، برخی اصولگرایان و حتی شماری از چهرههای شاخص اصلاحطلب مانند سعید لیلاز در هفتههای اخیر از ضرورت پذیرش طالبان و همکاری و مذاکره جمهوری اسلامی با این گروه حمایت کردهاند و در این مسیر، تا آنجا پیش رفتهاند که از تغییر روش و منش طالبان سخن گفتهاند.
آرزوی اخراج آمریکا از منطقه
یکی از اهداف بلندمدت جمهوری اسلامی در سیاست منطقهای خود، بیرون راندن نیروهای نظامی آمریکا از خاورمیانه است. اگرچه به گفته بسیاری از کارشناسان مسائل امنیتی این خیالی خام است؛ اما رژیم ایران با تقویت گروههای کوچک و بزرگ شبهنظامی در کشورهایی مانند سوریه، عراق در تلاش برای تحقق این آرزوی دیرینهاش است. جمهوری اسلامی چند سالی است که گمان میکند با حمایت از طالبان، میتواند آمریکا را از افغانستان بیرون و برای خود جایی در این کشور پیدا کند.
مقامات جمهوری اسلامی به ویژه پس از کشته شدن قاسم سلیمانی، سرکرده سپاه قدس، بارها بر خارج کردن آمریکا از منطقه تأکید کردهاند. از جمله حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران که در مراسم چهلمین روز کشته شدن محمد حجازی، جانشین فرمانده قدس سپاه، گفت «آنها [آمریکا] چارهای جز فرار از منطقه ندارند ولی اگر خارج نشوند، اخراج میشوند و به نظر میرسد تا حدودی این را درک کردهاند.»
افزایش فعالیتهای جمهوری اسلامی در افغانستان و حمایت مالی، نظامی و رسانهای این رژیم از گروه طالبان را نیز میتوان در چارچوب همین هدف جمهوری اسلامی یعنی مجبور کردن آمریکا به خروج از منطقه، تحلیل کرد.
منابع شبکه رسانهای بیان همچنین به این موضوع اشاره کردهاند که رژیم ایران چگونه برخی اطلاعات درباره پایگاههای نظامی آمریکا را در افغانستان را به گروه طالبان ارائه کردهاند تا این گروه «ضرباتی غافلگیرانه» به نیروها و تجهیزات نظامی این پایگاهها وارد کند تا اینگونه آمریکاییها تحت فشار قرار گیرند و این کشور را ترک کنند.
اما اوج ماجرا آنجاست که به گفته منابع شبکه بیان، «علی خامنهای برای تکمیل نقشه خود برای خاورمیانه، به رهبران طالبان توصیه کرده است که به افغانستان راضی نشوند و جغرافیای عملیاتی خود را تا کشورهای تاجیکستان و ازبکستان گسترش دهد و پرچم اسلام ناب محمدی را در این کشورها نیز برافراشته کنند.» خامنهای تأکید کرده است که در این راه هرچه توان دارد به طالبان کمک خواهد کرد.
همچنین در گزارش نخستین، آمده است که طالبان به کمک سپاه قدس پاسداران و نیروهای زبده و تربیت شده افغان توانایی تصرف کامل کابل، پایتخت افغانستان را هم دارد؛ اما این گروه فعلا به دستور علی خامنهای، قصدی برای حمله به کابل ندارد.